'Onze boeren, onze voedselmakers wensen je smakelijke feestdagen' las ik op een spandoek. Ik zag 'm langs de weg tussen Zwolle en Deventer. En ik zag 'm aan een viaduct op de A2 tussen Amsterdam en Utrecht. Gezien de grote afstand tussen deze twee spandoeken, meende ik te mogen concluderen dat het onderdeel was van een landelijke campagne. Even googelen en ik leerde dat deze spandoeken vorig jaar ook al te zien waren, met als doel: 'een stukje bewustwording creëren'.
het probleem
Al bij eerste aanschouwing vond ik de tekst onsympathiek overkomen. Toen ik 'm de tweede keer zag, werd ik daarin bevestigd. Misschien, dacht ik, kwam dit door de opmaak. De woorden 'onze boeren' en 'onze voedselmakers' zijn loeigroot, maar om de kerstwens 'wensen je smakelijke feestdagen' te kunnen lezen, heb je een brilletje nodig. Je voelt de frustratie. Het gebrek aan erkenning. Dat komt vooral door dat 'onze voedselmakers'.
Als je het gaat ontleden heb je in deze zin met drie partijen te maken: wij, jullie en de boeren. 'Wij' zijn de initiatiefnemers van dit spandoek. Die 'wij' hebben dit spandoek gemaakt namens hun boeren. En die boeren van hen wensen 'je' (waarmee ik dus word aangesproken) smakelijke feestdagen. Oftewel: 'je' hoort niet bij 'onze'. 'Onze boeren' zijn dus in deze opzet nadrukkelijk niet mijn boeren. Noch zijn het mijn voedselmakers.
Wellicht zonder dat dit de bedoeling was schemert hierin de kloof tussen stad en platteland in door. Dat 'onze' is het platteland en dat 'je' is de stad. Je proeft de verongelijktheid en frustratie rondom het gebrek aan erkenning. Die 'smakelijke feestdagen' worden er met moeite uitgeperst.
De kloof tussen stad en platteland, tussen 'onze boeren' en de rest van Nederland, is dankzij de stikstofprotesten de laatste tijd alleen maar groter geworden. Zo'n spandoek helpt dat niet oplossen. Het zorgt voor erkenning noch sympathie. En wat ook niet echt heeft geholpen: snelwegen blokkeren en provinciehuizen binnen vallen. Op korte termijn krijg je dan wellicht wat gedaan bij politici, maar bovengenoemde kloof en het wederzijdse onbegrip is ondertussen enkel gegroeid.
de oplossing
De vraag is waarom boeren zich niet erkend voelen. Is het echt zo dat niemand zich realiseert dat zij, om met het spandoek te spreken, 'onze voedselmakers' zijn? Ik vermoed van niet. En dat komt voor een belangrijk deel doordat wij heel veel voedsel eten dat helemaal niet van 'onze boeren' afkomstig is. En dan hebben we het niet enkel over sinaasappeltjes uit Spanje, koffie uit Colombia en avocado's uit Israël, maar ook bijvoorbeeld over parmaham uit Italië, wijn uit Chili en biefstuk uit Ierland. Bij die producten wordt dat zelfs als aanbeveling gebruikt.
Terwijl we die producten prima hier kunnen produceren. Juist dát zou een aanbeveling moeten zijn. Immers, als het niet van ver hoeft te komen, hoeft het ook minder kilometers af te leggen en verspil je minder CO2.
Een beetje bewuste burger eet zoveel mogelijk voedsel van onze boeren. Te herkennen een mooi keurmerk: 'alsjeblieft, van onze boeren'. En met die als keurmerk vermomde groet kun je ook communicatieboodschappen vertellen. Een podcast (onze boeren presenteren: 'eigen bodem eerst!') waarin elke week een andere topkok gerechten van eigen bodem klaarmaakt. Een youtube-serie (onze boeren presenteren: 'boer zoekt jou') waarin onze boeren op bezoek gaan bij niet-boeren. Desnoods spandoeken waarop onze boeren iedereen smakelijke feestdagen, een gezond 2020, een heerlijk pasen en een lekkere Valentijnsdag wensen.
Het Ongevraagd Advies Bureau (OAB) is een niet geregistreerd onderdeel van Meijer & Molovich. Het staat de ongevraagde klanten van het Ongevraagd Advies Bureau vrij om zelf een gevolg te geven aan de ongevraagde adviezen. Voor meer informatie en gevraagde adviezen kun je contact opnemen met Mark Joost Meijer.