Momenteel maakt Sander Schimmelpenninck furore op de Nederlandse televisie met zijn serie over de kloof tussen arm en rijk. De aflevering die gisteren z’n première beleefde ging over kansenongelijkheid: Kansen zijn te koop.
In de slipstream van deze aflevering, las ik dit stuk van Johannes Visser in De Correspondent. ‘Een rechtvaardige wereld begint níet bij gelijke kansen in het onderwijs’ begint met schokkende cijfers over het verschil in levensverwachtingen tussen mensen met en zonder geld.
Het gebruikelijke antwoord om de kloof tussen arm en rijk te verkleinen, wordt vaak gezocht in gelijke kansen in het onderwijs. Het idee: als de bevolking hoger opgeleid is, zal die kloof kleiner worden.
Het probleem
Maar, zoals Johannes Visser duidelijk maakt: gelijke kansen in het onderwijs levert weer een nieuwe ongelijkheid op. Want als er meer gelijkheid onderwijs is, zorgen mensen met geld er wel op een andere manier voor dat hun kinderen hun plek op de maatschappelijke ladder behouden.
Die nieuwe ongelijkheid brengt bovendien nog iets anders met zich mee: competitiedrang. En dat competitieve brengt weer stress met zich mee. Sinds de jaren ’50, zo ontdekten twee Britse onderzoekers, zijn mensen gemiddeld zelfverzekerder geworden, maar tegelijkertijd gemiddeld ook angstiger en depressiever. Met dank aan de prestatiedruk.
Willen wij als samenleving gelukkiger worden, dan moeten we af van de competitie. Willen we af van de competitie, dan moet het geld eerlijker verdeeld worden. Dat kun je natuurlijk van bovenaf doen. Maar we kunnen ook zelf beginnen met het scheppen van de juiste voorwaarden.
De oplossing
We moeten af van het idee dat iedereen maar moet excelleren. Ik stel voor om de middelmatigheid wat meer te waarderen. Van een meritocratie, waarin talent (en het vermoeden van talent) wordt beloond, moeten we naar een mediocratie, waarin de middelmaat heerst.
Als meer mensen hun eigen middelmatigheid weten te waarderen, is dat bovendien fijn voor dat handjevol mensen die echt iets kunnen. Die hoeven dan bovendien ook niet zo’n moeite meer te doen om boven te komen drijven. Het is ook niet meer zo’n probleem om onder de middelmaat te presteren. Want ach, waarom zou je middelmatig willen zijn? Ik zie louter voordelen. Hier wordt iedereen gelukkiger van.
Dus weg met de ambitie, lang leve de zesjescultuur! Wees blij met uw middelmatige inkomen, uw middelmatige huis, uw middelmatige kinderen en uw middelmatige huisdier. Draag uw middelmatigheid met trots. En onthoud:
Het Ongevraagd Advies Bureau (OAB) is een niet geregistreerd onderdeel van Meijer & Molovich. Het staat de ongevraagde klanten van het Ongevraagd Advies Bureau vrij om zelf een gevolg te geven aan de ongevraagde adviezen. Voor meer informatie kun je even rondneuzen op onze site of direct contact opnemen met Mark Joost Meijer (06 385 143 39).