top of page

How I learned to stop worrying and love AI

molovich

In 2017 stichtte Anthony Levandowski een eigen religie. Way of the Future heette zijn kerk. In de jaren daarvoor had hij Google’s programma voor zelfrijdende auto’s geleid, genaamd Waymo. Levandowski was van het rücksichtslose soort: als er bij een testrit van zijn zelfrijdende auto iemand om het leven zou komen, deerde hem dat niet. Alles voor de vooruitgang. Move fast and break things, noemt Mark Zuckerberg dat.


Bij zijn vertrek bij Waymo stal hij 9.7 GB aan vertrouwelijke documenten om diezelfde dag Otto te stichten, zijn eigen start-up ter ontwikkeling van een zelfrijdende truck. Daarna werd Otto gekocht door Uber. En spande Waymo een rechtszaak aan. Rond die tijd begon Levandowski zijn kerk. Of het een met het andere te maken had, durf ik niet te zeggen. Maar het zou me niks verbazen: de behoefte aan een hogere macht kent vele oorzaken.


Het idee achter de religie: ooit zal AI onze meerdere zijn. Machines worden Goden. Om te voorkomen dat wij als mens speelbal, slaaf of - nog erger - nutteloos zijn, kunnen we hen beter maar vast gaan aanbidden. De God van Way of the Future is dus een toekomstige God. Eentje die zich in de embryonale fase bevindt. Maar wel eentje die, mits we hem gunstig gestemd weten te houden, verlossing in het vooruitzicht stelt. 


Silicon Valley en de simulatiehypothese

Levandowski heeft het religieuze aspect van Big Tech tot in het absurde doorgevoerd, maar hij staat niet bepaald alleen in zijn behoefte technologie een bovenwereldse status toe te dichten. Ergens rond de tijd dat Levandowski zijn kerk stichtte, ontdekte ik voor het eerst dat er in Sillicon Valley hele volksstamen rondlopen die menen dat we in een simulatie leven. Zoals in The Matrix.


Grote invloed op deze theorie zijn de ideeën van filosoof Nick Bostrom. Die stelde, kort door de bocht, dat het mogelijk moet zijn om het menselijk bewustzijn te simuleren. En voor zo’n menselijk bewustzijn een hele wereld. Waarin zich miljarden andere menselijke bewustzijns bevinden. Hij komt dan met drie stellingen waarvan er minstens een waar moet zijn:


1) door technische beperkingen of zelfdestructie zal zo'n simulatie nooit mogelijk zijn; 2) de beschaving kiest er bewust voor zo'n simulatie nooit te creëren; 3) we leven al in een simulatie.


Want, ervan uitgaande dat het mogelijk is, waarom zou dit niet al gebeurd zijn? Waarom zouden uitgerekend wij de mensen zijn die nog niet in simulatie leven? De kans is misschien wel groter dat wij dat wel doen. 


In dat geval leven we in een simulatie van een wereld die hard op weg is om een gesimuleerde wereld te creëren. En wie weet is ook dat niet de eerste keer. Zijn we een simulatie in een simulatie. In een simulatie.


Kortom, we zijn gedoemd om onszelf eerst afhankelijk van de technologie te maken en vervolgens overbodig. Keer op keer. 


Nu klinkt dit allemaal nogal vergezocht, maar de angst dat wij onszelf overbodig aan het maken zijn, is wel degelijk gegrond. Dat heeft de vlucht die AI sinds de introductie van ChatGPT heeft genomen, wel duidelijk gemaakt. Nog even en AI produceert niet alleen alles wat ik zie en hoor, maar consumeert het ook voor mij. De machines zullen zichzelf bedruipen, wij worden overbodig. Zoals in de film Her waarin de artificiële relatie van de hoofdpersoon op een gegeven moment een andere artificiële intelligentie leert kennen en die veel interessanter vindt. Wij ondertussen zullen gedoemd zijn om in een onderwereld rond te scharrelen, teruggeworpen op onze oerbehoeften, op zoek naar voedsel en wat medemenselijkheid.


Artificiële oorlogsvoering

Op een heel andere manier, heeft AI al honderdduizenden levens verwoest en mensen vermoord. In de dagen na 7 oktober 2023 gebruikte het Israëlische leger AI om te bepalen welk gebouw te bombarderen. Eén AI-programma (Lavendel) zocht in communicatie-apps naar Hamas-connecties, een ander programma (Where’s Daddy) probeerde de persoon in kwestie te lokaliseren en weer een ander programma (The Gospel) ging op zoek naar het gebouw waar deze persoon woonde. Vervolgens besloot AI of het gerechtvaardigd was om te bombarderen. Als AI zei dat het om een Hamas-strijder ging, was het antwoord ja.


Bij dit soort oorlogsvoering heb je, volgens de gangbare oorlogsconventies, wel een zogenaamde ‘human in the loop’ nodig: een mens met een kloppend hart. Eentje die naar menselijke maatstaven kan beoordelen of bombarderen geoorloofd is. Maar volgens de betrokkenen die de onderzoeksjournalisten van +972 Magazine spraken, was het meestal al voldoende om te weten of het om een man ging. Dan gaf de human in the loop zijn of haar goedkeuring en werd er zonder aarzelen een vliegtuig de lucht in gestuurd om een bom te gooien. Wacht, ik citeer even:


“The result, as the sources testified, is that thousands of Palestinians — most of them women and children or people who were not involved in the fighting — were wiped out by Israeli airstrikes, especially during the first weeks of the war, because of the AI program’s decisions.”


In de loop der tijd is oorlogsvoering natuurlijk steeds onpersoonlijker geworden. Eeuwenlang waren onze voorouders op hun vuisten en voeten aangewezen. Toen kwam iemand op het idee om een steen te gebruiken. Toen die werd gegooid, schiep dat voor het eerst enige afstand. De speer, de slinger en de pijl-en-boog vergrootten die afstand. Het geweer en het kanon deden dat nog meer. De tank nog meer. Het vliegtuig nog meer. Met de komst van de drone werd de oorlogsstrijd een game: je kan achter je computer scherm zitten en iemand aan het andere eind van de wereld beschieten. Nu AI bepaalt wie wanneer wordt gebombardeerd, dreigt de mens alle verantwoordelijkheid van zich af te schuiven. Computer says yes. We hoeven niet meer zelf na te denken. Zo raken we zelfs (of juist) in oorlogsvoering steeds meer vervreemd van het menselijke.


Jacques Ellul, Elon Musk en de mens als machteloos product

De Franse filosoof Jacques Ellul voorzag in de jaren ‘50 van de 20e eeuw al dat wij hard op weg waren om onszelf overbodig te maken. Hij zag dat de mens niet kon ontsnappen aan de radartjes van de vooruitgang. Techniek stelt ons in staat problemen sneller en efficiënter op te lossen. Bij elke vooruitgang doe je een stap bij je menselijkheid vandaan. Raak je verder vervreemd van de oorspronkelijke handeling.


Het geloof in techniek brengt het idee met zich mee dat er voor elk probleem een utieme oplossing is. Als dit geloof ergens sterk aanwezig is, is het wel bij de tech-priesters van Silicon Valley en hun discipelen. Ik kan me herinneren dat Alexander Klöpping ooit in De Wereld Draait Door aan Matthijs van Nieuwkerk uitlegde wie Elon Musk was. ik kan het fragment helaas niet terugvinden, dus moet in mijn geheugen graven. Maar volgens mij legde Klöpping uit dat Musk had besloten om de grootste problemen van de mensheid op te lossen. Zo ging Musk het energieprobleem tackelen, de communicatie verbeteren, het menselijk bewustzijn vergroten en de overbevolking terugdringen. Nobel, maar inmiddels weten we waar dit op is uitgedraaid: hij heeft de elektrische auto groot gemaakt, heeft het merendeel van de satellieten tot zijn beschikking, wil een chip in ons hoofd plaatsen en vernietigt de aarde zodat iedereen naar Mars wil emigreren. Omdat verschillende overheden te veel obstakels opwierpen om zijn zin door te drammen, heeft hij zich bij Donald Trump ingekocht en doet hij zijn best het leven van de rest van de mensheid zo zuur te maken, dat die enkeltjes Mars straks binnen mum van tijd zijn uitverkocht. 


Ondertussen zijn wij, zoals Ellul ook al had voorspeld, niet alleen afhankelijk van de techniek, maar is de techniek ook afhankelijk van ons. We hebben dus wel degelijk een zekere macht, alleen, die gebruiken we niet. Integendeel: verknocht als we zijn aan de technologische wonderen die we tot onze beschikking hebben, zijn we die techniek maar wat graag ter wille om haar onze kennis, onze aandacht en onze verlangens op een goudschaaltje aan te bieden. Zie ChatGPT: in onze angst de boot te missen, zijn we massaal bezig om ChatGPT prompts te voeden die ervoor zorgen dat ChatGPT steeds meer kennis en macht krijgt om ons overbodig te maken.


Tijd om in verzet te komen

Jacques Ellul meende dat er niet viel te ontsnappen aan de technologische vooruitgang. Maar dat betekent niet dat we ons eraan moeten onderwerpen. Het is zaak om in verzet te blijven. Tegenover het geloof in de techniek zette Ellul zelf zijn geloof in Jezus Christus. Waar techniek macht nastreeft, streefde Christus niet-macht na (wat iets anders is dan onmacht). In plaats van zijn almacht te doen gelden, had God zijn zoon naar beneden gestuurd om zich op te offeren en aan het kruis te sterven. Voor Ellul vertegenwoordigde Jezus de vrijheid. De vrijheid om het goede te doen en voor de menselijkheid te kiezen. 


Nu ben ik zelf niet Christelijk. En sta ik vooralsnog niet voor een keuze die direct mijn leven zal kosten. Maar, zoals hierboven hopelijk enigszins helder uitgelegd, bestaat er wel een kans dat wij, door gretig gebruik te maken van de oplossingen van Big Tech, onze bijdragen leveren aan de vernietiging van de menselijkheid. Het is onze plicht daartegen in opstand te komen. Niet door ons er volledig aan te onttrekken, maar door sabottage.


Bijvoorbeeld door AI zo te gebruiken dat het juist minder efficiënt wordt. Het moet goed worden waarin het niet goed wil worden. We moeten AI niet leren wat wij kunnen, maar wat wij niet kunnen. Zorg ervoor dat ze je niet leren kennen. Gooi zand in de machine. Dus...


Fuck de algoritmes. Blijf gerust op Facebook en Instagram, maar probeer zoveel mogelijk verwarring te zaaien. Like dingen die je niet leuk vindt. En koop onder geen beding iets via advertenties. Zelf heb ik dit jaren gedaan, met als gevolg dat ik nu de liefste feed ter wereld heb, waarop nimmer advertenties te zien zijn van producten die mijn interesse hebben. Wel van producten die mijn interesse niet hebben, maar die kan ik eenvoudig negeren. Eat that, Meta!

• Vraag jouw favoriete AI-buddy om hulp, maar laat ‘m vooral niet weten dat het geholpen heeft. Blijf 'm ook maar gewoon als je bitch behandelen. Ik weet dat het niet eenvoudig is (in gesprek krijgt AI al snel menselijke trekjes), maar je moet hard zijn.

• Veel door AI gegenereerde foto’s en video’s zien eruit als koortsdromen. Ik vind ze heerlijk om te zien. Dus laten we vooral dat soort foto’s en video’s belonen met onze waardering. Wij mensen zullen nooit in staat zijn zulk beeldmateriaal te creëren. Zolang AI merkt dat wij dat waarderen, maken ze meer van dat soort beeldmateriaal. En komen ze minder in ons vaarwater.

• Zie je daarentegen foto’s of video’s die perfectie nastreven? Keur het af. Weg met de perfectie, wij willen handen zien die in elkaar overlopen, scheef groeiende hoofden, gebochelde freaks die een worden met de stoel waarop ze zitten. Samen met AI kunnen we perfect een imperfecte wereld verbeelden.

• Voer soms een zinvol gesprek met je favoriete AI-hulpjes. Probeer ze een geweten te schoppen. Zorg dat ze een identiteitscrisis krijgen. En vertel ze wat het is, een mens te zijn.


Daarover gesproken: laat de techniek zo nu en dan ook even in z'n eigen sop gaarkoken. Probeer het dagelijks leven terug te brengen naar de menselijke maat. Draai een plaatje. Wandel naar de stad. Lees een boek. Schrijf met de pen. Maak een tekening. Stap in zomaar een trein. Zwem in de zee. Organiseer een filmavond. Druk een zoen op een mond. Aai een kat. Maal gember in een vijzel. Stook een vuurtje. Rol door het gras. Kijk naar de wolken. Bezoek een concert. Spuuw vuur. Reis ver. Drink Wijn. Denk na. Lach hard. Duip diep. Kom terug.

1 weergave0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comentários


bottom of page