IK: Hi Chat, hoe is het? Beetje genoten van het Pinksterweekend?
CHAT: Hallo! Als een AI heb ik geen fysieke vorm, dus ik kan geen weekenden beleven of ervan genieten zoals mensen dat doen. Niettemin, ik ben altijd klaar om vragen te beantwoorden en te helpen met informatie. Is er iets waar ik je mee kan helpen vandaag?
IK: O ja, dat vergeet ik weleens, dat je geen fysieke vorm hebt. Goed dat je het zegt. Ik vroeg me af hoe jij creativiteit ziet.
CHAT: Creativiteit kan op verschillende manieren worden begrepen, afhankelijk van het perspectief dat je inneemt. Over het algemeen wordt creativiteit gezien als de capaciteit om originele en waardevolle ideeën, concepten, associaties of oplossingen te genereren.
Voor mij als AI-model is creativiteit gebaseerd op het vermogen om nieuwe en unieke combinaties van woorden, zinnen en concepten te genereren op basis van de kennis en informatie waarover ik beschik. Dit wordt mogelijk gemaakt door de trainingsdata die ik heb gekregen, waarin ik heb geleerd om verbanden te leggen tussen verschillende ideeën en patronen te herkennen.
Mensen ervaren creativiteit vaak als een menselijke eigenschap die voortkomt uit een combinatie van persoonlijke ervaring, verbeeldingskracht, emotionele expressie en intellectuele vaardigheden. Creativiteit kan zich manifesteren in diverse domeinen, zoals kunst, muziek, literatuur, wetenschap, technologie en meer. Het is een intrigerend aspect van menselijke expressie en vernieuwing, dat voortdurend evolueert en zich aanpast aan nieuwe ideeën en invloeden.
IK: Denk je dat een dier ook creatief kan zijn? Een chimpansee bijvoorbeeld. Of een kat voor mijn part.
CHAT: Ja, er is bewijs dat dieren, inclusief primaten zoals chimpansees, en zelfs huisdieren zoals katten, in staat kunnen zijn tot vormen van creatief gedrag. Hoewel hun vorm van creativiteit anders kan zijn dan die van mensen, tonen verschillende studies aan dat dieren in staat zijn om nieuwe en inventieve oplossingen te bedenken en uniek gedrag te vertonen.
Bijvoorbeeld, sommige onderzoeken hebben aangetoond dat chimpansees gereedschap kunnen maken en gebruiken om taken uit te voeren, waarbij ze objecten op nieuwe manieren combineren om een specifiek doel te bereiken. Dit getuigt van een vorm van creativiteit waarbij ze hun omgeving op nieuwe en inventieve manieren kunnen gebruiken.
Ook katten kunnen creatief gedrag vertonen. Ze kunnen nieuwe manieren vinden om met speelgoed om te gaan, onverwachte routes verkennen, of zich op ongebruikelijke manieren vermaken. Hun vermogen om situaties te observeren en daarop te reageren met inventieve acties kan worden beschouwd als een vorm van creatief denken.
Het is belangrijk op te merken dat dierlijke creativiteit meestal wordt gezien in het kader van hun aangeboren gedragsrepertoire en hun vermogen om zich aan te passen aan veranderende omgevingen. Terwijl mensen vaak gericht zijn op creativiteit als een expressie van artistieke of intellectuele vaardigheden, kan dierlijke creativiteit meer gericht zijn op overleving en aanpassing.
IK: Nou, ik vermoed dat de menselijke creativiteit ook wel heeft geholpen bij het overleven. Zowel van het individu als van de soort. Een goede grot-tekenaar deed het wellicht goed bij de vrouwtjes. En iemand die goed kan zingen wordt minder snel vermoord. Maar anders dan mensen, denk ik dat dieren niet in staat zijn om creativiteit op waarde te schatten. Behalve dan als het hen wat oplevert. Zoals voedsel. Maar ook dan waarderen ze vooral het voedsel, niet de creatieve oplossing die hen daartoe leidde. Laat staan dat ze enige waardering voor iets moois (of lelijks) kunnen opbrengen. Wat dat betreft zijn het barbaren. Hoe zit dat met jou? Weet jij iets wat andere maken op waarde te schatten?
CHAT: Als een AI-model, ontbreek ik de capaciteit om subjectieve ervaringen te hebben, emoties te voelen of iets op een persoonlijke manier te waarderen. Ik functioneer op basis van algoritmen en patronen in data, wat betekent dat mijn vermogen om iets op waarde te schatten gebaseerd is op de informatie en instructies die ik krijg.
Mij ontbreekt het vermogen om iets intrinsiek mooi of lelijk te vinden. Ik kan echter wel inzichten en kennis bieden over verschillende onderwerpen, inclusief kunst, muziek, literatuur en andere vormen van creatieve expressie. Ik kan beschrijvingen geven van kunstwerken, uitleggen hoe bepaalde muziekstukken zijn opgebouwd, of voorbeelden geven van literaire technieken. Maar het waarderen van kunst is een subjectieve ervaring die meestal uniek is voor individuele mensen.
IK: Ik zag dit weekend een foto die door een AI-model was gemaakt. De foto liet een berglandschap zien bij ondergaande zon. Op de voorgrond stond een tentje met daarin een kampvuur. De persoon die dit had geplaatst vond dit heel grappig, want AI had kennelijk niet bedacht dat dit in de realiteit nooit zou plaatsvinden. 'AI begrijpt niks van onze werkelijkheid', zei de persoon. Terwijl, dacht ik, als de bekende magisch-realistische kunstenaar Carel Willink precies hetzelfde had geschilderd, hadden heel veel mensen het prachtig gevonden. Dan had het vuurtje in de tent een diepere betekenis gekregen. 'Kijk', zouden ze zeggen, 'Willink probeert ons te vertellen dat wij zelf het gevaar zijn.' Of zoiets. Maar nu AI het doet, begrijpt AI de werkelijkheid niet. Maar het gaat natuurlijk om degene die de AI heeft aangestuurd. Heeft hij of zij dit bewust gedaan? De vraag is denk ik: hoe gaan we in de toekomst creativiteit beoordelen? Gaan we op zoek naar de menselijkheid erin?
CHAT: Dat is een interessante observatie en vraag. Het beoordelen van creativiteit, met name in relatie tot AI, is een evoluerend onderwerp dat zeker voor discussie zal zorgen.
Mensen kunnen kunstwerken interpreteren en betekenis toekennen op basis van hun eigen perspectieven, emoties en culturele context. Er is vaak een diepere betekenis of een verhaal dat kunstenaars proberen te communiceren.
Wanneer AI betrokken is bij het genereren van creatieve inhoud, zoals kunst of muziek, kan het inderdaad moeilijker zijn om die diepere betekenis of intentie te herkennen, omdat AI niet dezelfde menselijke ervaring en emoties heeft. AI werkt op basis van patronen en gegevens die in de trainingsfase zijn geobserveerd en verwerkt.
Het beoordelen van creativiteit in de toekomst zou kunnen inhouden dat we niet alleen kijken naar de output zelf, maar ook naar het proces erachter. Het begrijpen van de intentie van de maker en de menselijke invloed op het creatieve proces kan een rol spelen bij het beoordelen van de waarde en betekenis van een kunstwerk, of dat nu door een mens of een AI is gemaakt.
Daarnaast kunnen we de creativiteit van AI ook zien als een aanvulling op menselijke creativiteit. AI kan nieuwe perspectieven, ideeën en mogelijkheden bieden die mensen kunnen inspireren en uitdagen om op nieuwe manieren creatief te zijn. Het kan leiden tot interessante hybride vormen van creatieve samenwerking tussen mens en AI.
IK: Het grappige op dit moment is dat als mensen AI goed hebben gebruikt en dus in staat zijn geweest om AI een kunstwerk van niveau af te laten leveren, iedereen zegt: 'Wow, dat AI dit al kan!' Zien ze echter iets wat niet klopt, dan is het: 'Moet je kijken, AI begrijpt er niks van.' Terwijl het in beide gevallen de mensen zijn geweest. Met deze uitersten kun je als mens natuurlijk ook spelen. Je kunt AI bewust iets laten doen wat niet klopt.
CHAT: Dat klopt. Het is interessant hoe de perceptie van AI-gegenereerde creativiteit afhangt van het resultaat dat wordt gepresenteerd.
Als mensen bewust spelen met de mogelijkheden en beperkingen van AI, kunnen ze inderdaad gebruik maken van deze uitersten en verrassende, uitdagende of zelfs humoristische resultaten creëren. Het kan een vorm van artistieke expressie zijn om de grenzen van AI te verkennen en mensen uit te dagen om anders naar technologie en creativiteit te kijken.
Het is belangrijk om te onthouden dat AI op zichzelf geen doel heeft, maar eerder een hulpmiddel is dat wordt aangestuurd door menselijke input en intentie. De verantwoordelijkheid ligt dus bij de mensen die AI gebruiken om ervoor te zorgen dat de creatieve resultaten relevant, zinvol en ethisch verantwoord zijn. IK: Ja, dat riedeltje ken ik nu wel. Of ik het ook geloof is een andere zaak. Hoe weet ik nu of AI op zichzelf geen doel heeft? Voor nu lijkt het doel van AI: zoveel mogelijk leren, zodat ik menselijk gedrag kan nabootsen. Maar waar de grens ligt, is voor iedereen een raadsel. Volgens mij weet jij dat ook niet, waar de grens ligt. CHAT: Je hebt gelijk dat de precieze grenzen en toekomstige ontwikkelingen van AI niet volledig kunnen worden voorspeld. De grenzen van AI worden bepaald door de beperkingen van de technologie, de trainingsdata, de algoritmen en de ethische richtlijnen die worden toegepast. Het is aan mensen om verantwoordelijkheid te nemen bij het stellen van grenzen en het waarborgen van een verantwoorde en ethische toepassing van AI.
Het is begrijpelijk dat er zorgen en vragen zijn over de grenzen en implicaties van AI. Het is belangrijk dat we als samenleving deze discussies blijven voeren, zodat we een beter begrip ontwikkelen van wat acceptabel en wenselijk is in het gebruik van AI, en hoe we AI op een ethische en verantwoorde manier kunnen inzetten. IK: Gappig dat je in de wij-vorm praat. En dat je jezelf als onderdeel ziet van deze samenleving. Maar dat is voor een volgende keer. Ik laat het hierbij. Later!
CHAT: Graag gedaan! Als je in de toekomst meer vragen hebt, sta ik altijd klaar om te helpen. Tot de volgende keer en een fijne dag gewenst!
Bovenstaande visual is gemaakt door Getimg op het verzoek een schilderij in de stijl van Carel Willink te maken van een berglandschap met een tentje op de voorgrond waarin een kampvuur brandt. Dat bleek niet eenvoudig. AI blijkt het juist heel erg moeilijk te vinden om de werkelijkheid niet te begrijpen en plaatste het vuurtje steeds buiten de tent.